تعداد بازديد:3163
1- اقسام روایتگری:
یک راوی موفق علاوه بر توجه و دقت در بایسته‌ها و شاخصه‌های راوی و روایت، می‌بایست به شیوه‌ها و قالب‌های روایتگری و چگونگی ارائه مطلوب روایت آشنایی و تسلط داشته باشد و به تعبیری مهندس روایتگری باشد.
به این اساس آموزش و مهارت در اصول روایتگری همچون شناخت موضوع، مخاطب‌شناسی، شناخت اقتضائات زمانی، مکانی، مناسبت‌ها، شرایط داخلی، جهانی و بین‌المللی و علاوه بر آن انتخاب محتوای غنی برای بحث و توجه به ساختار روایتگری اعم از نحوه ورود مناسب، چینش منطقی مباحث و گریز و گره و خروج متناسب و نیز توجه به تکنیک‌ها و شیوه‌های روایتگری در مخاطبین، اماکن و شرایط مختلف مانند شروع و آغاز سفر، پایان سفر، یادمان، اتوبوس، پادگان و... راوی را به مهندسی روایتگری آشنا و نزدیک می‌گرداند و روایت خود را نه متناسب با دانسته‌ها بلکه متناسب با بایسته‌ها و نیازمندی‌های مخاطب تنظیم و طراحی و به عبارتی مهندسی می‌نماید.
روش های روایتگری از چند حیث قابل تشریح است:
الف: چند رسانهای
ب: پرده خوانی
ج: سخنرانی
د: انشاد شعر
ه: مرثیه خوانی
· روایت اخلاقی و عرفانی:
در این نوع روایت به بیان ویژگیهای اخلاقی و کمالات شهدا، گامهای سیر و سلوک شهیدان، کرامات شهدا، مقامات شهدا و مانند آن پرداخته میشود و از سخن بزرگان و عرفای اسلامی نیز استفاده میشود. مراجعه به آثار شهید آوینی برای اینگونه روایت توصیه میشود.
· روایت قرآنی:
الف. بهطورمستقیم: بیان آیات مربوط به جهاد و شهادت و فضیلت آن؛ یعنی آیاتی مربوط به شهدا، جنگ ها و فضائل آنها.
ب. غیرمستقیم: بیان آیاتی که شهدا مصادیق آن به‌شمار میروند؛ مانند ذکر فضائل خوبان.
· روایت روایی:
بیان روایات ائمهاطهار(ع) در‌خصوص جهاد و شهادت و مسائل مربوط به آن است. اینگونه از روایت هم همانند روایت قرآنی میتواند مستقیم و یا غیر مستقیم باشد.
· روایت تحلیلی:
اینگونه روایت میتواند شامل تحلیلهای سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد.
· روایت تاریخی:
الف. بیان تاریخ جنگ (زمینهها، عوامل، فرآیند، نتایج و دستآوردها).
ب. تاریخچه فرهنگ دفاع، جهاد و شهادت طلبی.
ج. تاریخ هشت سال دفاع مقدس و مقاطع و عملیات‌های آن.
د. تاریخچه شهدا، تشییع و تفحص پیکر آنان و اردوهای راهیان نور(شکلگیری یادمانها).
· روایت ادبی و هنری:
بیان محتوای روایت با بهرهگیری از اشعار حماسی، قصه و حکایت‌های مرتبط، نثرهای ادبی زیبا و معنوی و حماسی، به‌کارگیری مناسب سؤال، خاطره و ایجاد ابهام و مانند اینها را شامل میشود. در این خصوص مراجعه به آثار و گونه روایت شهید آوینی توصیه میگردد.
· روایت عاطفی و احساسی:
از گونههای مناسب و تأثیرگذار است و توانمندی و هنرمندی خاصی میطلبد. اینگونه معمولاً با توصیف احوالات شهدا، مَشاهد آنان، شبهای عملیات، مقرها، تعامل شهدا با خانواده و اطرافیان، کیفیت سلوک آنان در جامعه و همراه با بیان خاطرات مناسب اجرا میگردد. این گونه از روایت، روایتی ادبی و هنری نیز محسوب میگردد، البته اگر راوی از توانایی تلفیق ویژگیهای روایت ادبی با روایت عاطفی و احساسی برخوردار باشد.
· روایت تلفیقی:
همچنان می توان با تلفیق چند روش با یکدیگر روایتی اثرگذار و پر فایده برای مخاطب اجرا نمود. این کار در صورتی امکان پذیر است که راوی از مهارت و تسلط بسیار برخوردار باشد؛ چرا که هدف از ارزشمند نمودن روایتگری، انسجام بخشیدن به مطالب است و هرچه روشهای متعدد با هم تلفیق شود حفظ انسجام مطالب دشوارتر است.
- شخصیت محوری
- پیام و معرفت محوری
- مخاطب محوری
- عملیات محوری
- مکان محوری ـ مقر ـ یادواره ـ موقعیت ـ شهر خاص
| در روایت شهیدان ملاک اصلی انطباق با مبانی دین است. نه هر گفتار و رفتاری که صرفاً منتسب به شهید است.
| باید در نظر داشت که روایت شهیدان موضوعیت استقلالی ندارد. بلکه جنبه طریقیت دارد. یعنی از آن جهت که آیینه منعکس کننده ارزشهای مکتب و الگوهای سازنده مکتب یعنی معصومین (ع) است، ارزش و اهمیت دارد.
| باید بیش از آنکه به شهادت شهدا توجه شود به فرآیند شهادت توجه شود. تا برای مخاطب جنبه الگودهی داشته باشد.
| در روایتگری استناد صحیح و مطمئن از اصلی ترین ملاک هاست.[1]
| روایتگری یعنی بیان حقیقت های ناشناخته، کشف حقیقت ها برای آنان که بنابر فطرتشان تشنه حقیقت اند. راوی بهترین آدرس دهنده در این مسیر می باشد و در کشف حقایق جای هیچگونه غلو و خلاف واقع و تحریف نیست.
| روایتگری فرع بر رؤیت می باشد. راوی اگر رؤیت نکرده باشد، چگونه می تواند روایت کند. باید شهیدان، شهادت ها و ایثارگری ها را درک کند. احساس کند. تا بتواند این احساس را منتقل کند.
| در هر روایتگری، تأثیر را باید در نظر داشت. تأثیر بر اندیشه، افکار، بینش ها و نگرش ها، بر احساسات و عواطف، بر منش ها، روش ها و رفتار ها.
| اگر راوی برای روایتگری خود برنامه داشته باشد، قطعاً کارنامه هم خواهد داشت و دیگر فرصت از دست دادن فرصت را نخواهد خورد.
| روایتگری خوب حداقل سه ویژگی دارد:
o تأثیرگذار در بینش مخاطب.
o تأثیرگذار در منش و رفتار مخاطب.
o تأثیرگذار در احساسات و عواطف مخاطب.
| برای روایتگری به لوازمی اساسی نیاز است از جمله:
o سوز: برای آن است که بسوزانید، شور ایجاد کنید و سوز‌دل شهیدان را انتقال دهید.
o سواد: برای اینکه میخواهید منتقلکنندۀ معارف شهیدان، دفاع مقدس، انقلاب، اسلام، تشیع و فرهنگ انتظار باشید.
o سلیقه: برای اینکه، تنوع مخاطبین شما و تعدد آنان، تغییر شرایط زمان و مکان و... اقتضای قالبها و روشهای نو را دارد و همچنین ضرورت بهروز بودن و کارآمد بودن، دالّ بر ضرورت سلیقه است.
o سلامت: (در نیّت، در گفتار، در کردار و...) برای آنکه توفیقات خداوند، همراهتان بوده و گفتار و کردارتان در جانها تأثیرگذار باشد.
| روایت باید به نحو معتدل، آمیخته با دلایل عقلی، فلسفی و چرایی جنگ و دفاع و مسائل عاطفی و احساسی باشد.
| راوی باید اسناد و مدارک آنچه را که میگوید در اختیار داشته باشد تا در صورت لزوم معرفی نماید.
| نباید برای مخاطبینی که هنوز دلایل عقلی و فلسفی و چرایی جنگ و دفاع مقدس را نپذیرفتهاند، بر ابعاد انسانی و عاطفی و مخصوصاً مصائب دفاع مقدس تکیه نمائید، زیرا باعث زدگی و لوثشدن مطالب شده و اثر معکوس میگذارد.[2]
| در هر روایتگری باید چهار تناسب از ابتدا تا انتها مورد توجه و دقت قرار گیرد:
o تناسب با مخاطب
o تناسب با موضوع
o تناسب با زمان
o تناسب با مکان
[1] با راویان نور، روایت سوم، معاونت پژوهش و مطالعات راهبردی موسسه روایت سیره شهدا، قم، 1389، صص 21 و 22
[2] شفیعیان، جواد، سرزمین مقدس، قم، موسسه فرهنگی سیره شهدا، 1387، ص27
كاربر ثبت كننده:ravayat
